L'Auvergne à moto (deel 1)
Terwijl de renners de laatste etappes van de 2017 uitgave van De Tour afhaspelen ruilen wij de kurkdroge Vlaamse velden in voor het wijdse, vruchtbare landschap van het Franse Auvergne. Het contrast kan niet groter zijn; de afgestompte toppen van de oeroude, uitgedoofde vulkanen van de Auvergne tekenen er zich tegen een snel veranderende hemel af.
Die felblauwe hemel met witte wolkjes verandert in enkele uren als er donkere, dreigende wolken komen opzetten die het landschap een woester, authentieker uiterlijk geven.
Maar niet lang daarna breekt de zon in al haar hevigheid terug door die wolken en koestert het landschap zich in dat warme, zuiders aandoend licht.
Kleine stadjes en een ontelbaar aantal gemeentes en gehuchtjes liggen als paardenbloemen in een malse weide in het gevarieerde landschap verspreid. De boeren halen in Juli het graan en het hooi binnen, de koeien en schapen doen zich te goed aan het ruwe gras en kijken de passanten verbaasd aan; deze streek is relatief dun bevolkt en de mensen leven er -althans op het platteland- blijkbaar in harmonie met de wetten van de natuur. Tal van kazen worden er gemaakt en de wijntjes die geboren worden zijn ook al niet te versmaden. Kort samengevat: het Franse platteland is hier op zijn best!
Bains
Onze uitvalsbasis is Bains; een klein dorpje plusminus 15 kilometer westelijk van Le Puy-en- Velay gelegen. We verblijven er in Le Prieure, een vakantieverblijf in een stokoud gebouw dat eeuwenlang dienst gedaan heeft als onderkomen voor de monikken die het vlakbij gelegen kerkje onderhielden.
Dat kerkje heeft samen met de prieure minstens 10 eeuwen geschiedenis achter zich. Net als zoveel andere christelijke bouwwerken staat het bovendien waarschijnlijk op de plaats waar er vroeger een ander geloof werd beleden. Er is in de kermuren een verwijzing gevonden naar een Romeinse tempel en die werden veelal gebouwd op de plaatsen die nog oudere culturen belangrijk vonden. De stilte die over het centrum van Bains hangt is als een blijk van respect voor de eeuwenoude gebouwen waaruit de dorpskern is opgetrokken . Vlak voor de kerk staat wat er overblijft van een middeleeuws kasteeltje.
De sporen van hoektorentjes zijn duidelijk in het gebouw te zien en ook de originele ingangspoort is bewaard gebleven. Zelfs een deel van de oorspronkelijke omwalling is nog duidelijk zichtbaar, ondanks het feit dat water uit de wal is verdwenen en het gebouw nu deel uitmaakt van een werkend landbouwbedrijf.
Een wandelingetje door het oude centrum van het dorp laat een groot aantal heel oude bouwwerken zien waarvan het overgrote deel nog in gebruik is als woonst, stal of schuur. Mochten deze stenen kunnen spreken dan zouden ze ons vertellen over het Engelse leger dat in de 14de eeuw de kerk beroofde en de prieure in brand stak, van de vele bedevaarders die door Bains trokken op hun weg naar Compostella en de Tempelier ridders die deze toeristen avant la lettre tegen het gespuis beschermden. Ook de schrik van de mensen voor het Beest van Gevaudan zou zeker ter sprake komen, maar daar gaan we pas later in dit verhaal verder op in.
Bains is niet per toeval onze uitvalsbasis. Het plaatsje ligt zowat centraal in Le Circuit Des Eaux Vives, een van de vele motorroutes die door de toeristische dienst van de Auvergne zijn ontwikkeld. De routes zijn op de website auvergne-moto.fr goed gedocumenteerd en kunnen probleemloos in de vorm van een roadbook gedownload worden. Wij kozen zoals gezegd voor de 578 kilometer lange route door het gebied van de Haute Loire. Normaliter is Brioude het begin en eindpunt van deze tocht maar wij vatten ons verslag aan in Bains.
Van Bains naar Le Puy-en-Velay is maar een kort ritje, maar toch zijn de verschillen enorm. Ligt Bains met dik 1.200 meter op een hoogvlakte, Le Puy ligt in de diepte en wordt omgeven door een oud vulkaanlandschap. Hoe de streek er ten tijde van de Galliers moet uitgezien hebben kan je je nog net voorstellen als je even halt houdt op de heuveltoppen alvorens naar de stad af te zakken. Daarna gaat we weg in grote bogen heuvelafwaards om te stranden in de nauwe straten van de oude stad.
Le Puy-en-Velay
Le Puy-en-Velay is een stadje dat in een groot keteldal gevangen ligt tussen de oude vulkanen van de Auvergne. Een nog jonge Loire baant er zich een weg langs enkele reusachtige lavapijpen. Die bestaan uit gestold magma; de aarde eromheen is weggeerodeerd waardoor nu enkel nog de kegelvormige rotsformaties overblijven. Ooit moet dat een heel speciaal landschap geweest zijn voor de mens en reeds vroeg was de site dan ook bewoond. In de meer moderne tijden streken ook de Kelten en de Romeinen er neer. Reeds in de 5de eeuw werd er op een berghelling een kerk opgetrokken ter ere van Maria die er zou zijn verschenen.
Opmerkelijk genoeg werd een dolmen, die reeds eeuwen op dezelfde plaats stond, in de kerk geintegreerd en kreeg een nieuwe functie als stoel voor het beeld van Maria. Daarmee werd definitief het startschot gegeven voor een tot nog toe niet aflatende stroom van pelgrims (nu toeristen genoemd) die Le Puy komen bezoeken. Leuk om weten: in de middeleeuwen legden Vlaamse rechtbanken een pergrimstocht naar Le Puy op, als straf en boetedoening.
Van het een kwam natuurlijk het ander. Le Puy trok niet alleen koningen en pausen aan maar werd ook het startpunt van een route naar Compostella. Tijdens en na de kruistochten produceerde het stadje ook een aantal reliquien uit het Heilige Land die de (goed)gelovigen aantrokken. Eèn daarvan was een beeld genaamd "De Zwarte Madonna" afkomstig uit Egypte. Tijdens de Franse revolutie werd dat beeld verbrand. De laatste tijd doet het gerucht de ronde dat de oorspronkelijke Zwarte Madonna bijna met zekerheid een Egyptisch beeld was van Isis met Horus op haar schoot. Met ander woorden: de kans is groot dat hele kudden gelovigen gedurende eeuwen, zonder het te weten, het beeld van een Egyptische godin hebben aanbeden. Wat een grap!
Maar dat terzijde. In Le Puy-en-Velay bezoek je best het oude, hoog gelegen stadsgedeelte. Je vindt er in een wirwar van smalle straatjes heel wat mooie oude gebouwen en naarmate je hoger klimt krijgen die allemaal een katholieke achtergrond. Scholen en kloosters verdringen elkaar in de schaduw van de kathedraal van de Notre Dame en het bischoppelijk paleis. Door weersomstandigheden verbleekte informatieborden geven in het Frans en het Engels tekst en uitleg over wat je er ziet. Voor de liefhebbers van geschiedenis onder ons een aanrader! Wanneer je dat achter de rug hebt kan je niet anders dan het enorme, bijna 23 meter hoge gietijzeren beeld van Maria bezichtigen dat boven alles uit over de stad neerkijkt.
Het beeld werd in 1860 aan de inwoners van de stad en 120.000 pelgrims voorgesteld. Het gevaarte is gemaakt van het materiaal van meer dan 200 kanonnen die door Napoleon III op de Russen werden buit gemaakt . Het beeld herdenkt dan ook in feite de inname van de stad Sèbastopol tijdens de Krim oorlog door de Fransen. Of hoe je met een ogenschijnlijk vroom project in feite een gruwelijke oorlogsdaad kan herdenken?!
Vanaf de voet van dat beeld heb je een prachtig uitzicht op de uniform rode daken van de stad. De nabijgelegen Naaldrots met daarop de kapel van Sint Michel, het sierlijkste wat Le Puy heeft te bieden, laat zich vanaf dat standpunt ideaal bewonderen. De kapel uit de 11de eeuw prijkt als een sierlijke kroon op de slanke, 82 meter hoge lavaschouw en trotseert niet alleen de zwaartekracht maar ook de tijd. In de verte tekent het silhouet van het Chateau de Polignac zich tegen de hemel af.
Beneden in de stad is het genieten geblazen van de relaxte sfeer van een zuid Franse stad. Of van de rumoerige drukte op een marktje. In de benedenstad ligt ook het Musèe Crozatier, voor wie houdt van kant en middeleeuwse of prehistorische kunst. Andere bezienswaardigheden zijn de tuin van Henri Vinay, het theater uit 1893 op de Place de Breuil en het Justitiepaleis. De terrasjes zijn uitnodigend en heel wat sierlijke oude huizen uit het begin van de vorige eeuw bedelen om je aandacht.
Desondanks is het de leegstand van heel wat handelszaken die het langst blijft hangen als we de stad in noordelijke richting uitrijden.
Wordt vervolgd...
Deel 1, deel 2, deel 3, deel 4.
Nuttige links:
- Auvergne Moto: www.auvergne-moto.fr/
- Tourisme in Auvergne en Haute Loire: www.auvergne-toerisme.nl
- Vakantiewonining Le Prieuré: www.gites-leprieure.com