Yamaha XT660Z Teneré 2010 testverslag
't Is nu al enkele decennia dat motorfietsen die in rally's worden ingezet, of die welke er blijkbaar van zijn afgeleid, duidelijk goed in de smaak vallen van motorrijders die er hoofdzakelijk alleen maar mee op de openbare weg gaan rijden. Of het de technische eigenschappen van de motoren zijn die deze mensen aanspreken of de sfeer die er rond zo'n motoren hangt, laten we hier even in het midden. Wat vast staat is dat de moderne mens, tuk op comfort in zijn dagelijkse leven, blijkbaar toch nog altijd (een beetje) hunkert naar avontuur en alles wat daarmee verband houdt. Met de XT660Z Ténéré speelt Yamaha daar duidelijk op in. Deze motor heeft trouwens een indrukwekkende bloedlijn; als je zijn voorouders langs gaat, kom je tenslotte bij de legendarische XT500 terecht, de 500cc viertakt die het klassieke ééncilinder concept destijds terug bestaansrecht gaf in een tijd waar men alleen multicilinders als modern was gaan beschouwen.
Maar we dwalen af, de XT660Z ziet er zelfs staand in de showroom heel stoer uit. Je krijgt de indruk dat dit beestje zijn sportieve, avontuurlijke inborst niet wil en kan verloochenen, dat hij bij wijze van spreken met het zand van verre woestijnen tussen de tanden van de band is gerold. Je zou je dan ook kunnen afvragen hoe zo'n hoogpotige dromedaris het doet op de vaderlandse wegen, want tenslotte is dat toch wel een totaal ander gebruiksgebied. Op zoek naar een antwoord op die vraag gingen we met de XT660Z Ténéré op pad. De klim naar het zadel is niet van de minste; niet minder dan 895 millimeters scheiden de bovenkant van het zadel van de grond. Maar met de motor op de zijstandaard klimt zelfs een pakweg één meter zeventig grote rijder via de voetsteun gemakkelijk aan boord. Eenmaal in het zadel zakt de motor gerieflijk wat door de knieën onder het gewicht van de rijder. De lange veerwegen, de daaraan verbonden niet onbelangrijke negatieve veerwegen en de goede afstelling van de veersystemen zorgen er op dat moment voor dat zelfs iemand met een binnenbeenlengte van slechts 770 millimeter met de tippen van de schoenen aan de grond kan.
Moet het lager, dan is dat mogelijk, de veervoorspanning van zowel de voorvork als de achterschokdemper is van buitenaf regelbaar. Is dat nog niet genoeg dan kan je met een beetje handigheid de zadelhoogte gemakkelijk met ongeveer 35 millimeter verlagen. Andere trekstangen op de achtervering monteren en de vorkbenen verder door de kroonplaten laten schieten; elke dealer knapt dat klusje in luttele minuten op. Aan het zadel gaan sleutelen is niet meteen aan te raden, want daarmee zou je het zitcomfort beduidend kunnen verlagen. En dat zou jammer zijn, want dat zadel is af fabriek enorm comfortabel. Maar daar komen we straks op terug. De zithouding welke de XT660Z aanbiedt, is zeer gerieflijk. De motor past als een fijn gesneden handschoen en alle bedieningsorganen vallen dan ook als natuurlijk in de hand. Mooi rechtop gezeten, en niet te ver van het balhoofd verwijderd, krijg je meteen het gevoel dat je kunt lezen en schrijven met deze monocilinder. 't Is een gewaarwording die van zodra je gaat rijden bevestigd wordt; je zou afgaand aan de gehoorzaamheid van deze Ténéré nooit of te nimmer geloven dat die rijklaar niet minder dan 206 kilogram weegt. Denk daarbij niet dat de XT660Z aan overgewicht lijdt; deze fijn gelijnde jongen verstaat de kunst om achter zijn slank voorkomen een brandstofvoorraad van zo maar eventjes 23 liter te verbergen, en die zijn natuurlijk in dat rijklaar gewicht inbegrepen.
Desondanks is de XT660Z helemaal niet topzwaar; zelfs al rij je met een volle tank rond, bij de minste aanwijzing daartoe verandert hij gehoorzaam en gezwind van richting. Het feit dat je als piloot een heel eind boven de grond zit, is daar natuurlijk niet vreemd aan, maar niettemin is dit stuurgedrag natuurlijk mooi meegenomen. Met een flinke stuuruitslag begiftigd slaagt deze woestijnrat bovendien erin zich in de stad te ontpoppen tot een echte stadsmus, zo kort draai je deze motor om dat zelfs de meest nauwe filedoorgangen je niet tot stilstand kunnen brengen. Daarenboven is de gehele motor - op zijn stuur na - ook lekker smal en voelt ook zo aan. De veersystemen, een traditionele telescoop voor en een al even conventionele monoshock achter, bieden echt wel lange veerwegen aan. Vooraan kan je wiel 210 millimeter inveren en achteraan is dat amper 10 millimeter minder. Die veerwegen komen zeer goed van pas op bijvoorbeeld de kasseien in de stad, maar maken ook korte metten met onevenheden als het allemaal wat sneller gaat, onder andere op de voor Vlaanderen typische, onvolprezen secundaire betonwegen. De ingaande en uitgaande demping staat dan ook zowel voor als achter perfect afgesteld voor het werk op de openbare weg. Zelfs onder hevig remmen, zowel voor als achteraan, komt de goede werking van de veersystemen niet in het gedrang. En remmen, dat kan je met de XT660Z. De drie schijven rondom zijn niet alleen voorbeeldig op gebied van dosering, maar bijten ook enthousiast als je hen daarom vraagt.
Heeft de XT660Z kwikzilverachtige en strakke stuureigenschappen bij lage snelheden, ook als het snel door de bochten gaat houdt hij het hoofd koel. In lange bochten stuurt de Ténéré mooi strak en neutraal en ook op het rechte eind is de stabiliteit vertrouwenswekkend te noemen. In een door wervelingen van auto's en vrachtwagens vervuilde lucht haalden we keer op keer moeiteloos de 160 kilometer per uur. Op dat moment wilde de motor nog wel iets sneller, maar werd de koersvastheid van het geheel minder geruststellend. Niettemin, voor zo'n hoge, slanke op tapbanden staande ééncilinder dromedaris een lovenswaardige prestatie. Waar de XT660Z eveneens waardering voor verdient, is de windbescherming die hij biedt. Op het eerste gezicht verzekert de koplampunit met het windscherm misschien niet meteen veel bescherming, maar in de praktijk blijkt die opstelling over echt wel opmerkelijke gaven te beschikken. Nooit ofte nimmer, dus bij gelijk welke snelheid, wordt de hoeveelheid rijwind de bestuurder te veel op de XT660Z. Tenminste als je de juiste helm draagt, want met een crosshelm is dat wel iets anders. Maar die zijn nu eenmaal niet echt ontwikkeld om langdurig mee aan hoge snelheden te rijden. Voor wie toch nog meer windbescherming zoekt, is er bovendien goed nieuws; in het accessoiregamma van Yamaha steekt een hogere ruit die zich in een wip laat monteren. De paar schroefjes waarmee de ruit vastzit, zijn snel en gemakkelijk los en vast te schroeven.
Bekijk je de XT660Z van dichtbij, dan blijkt al snel dat niet alleen de ruit vervangen gemakkelijk gaat. Het koelvloeistofreservoir zit gemakkelijk bereikbaar aan de rechterkant, net naast de cilinder. Het oliereservoir zit in het kader en de vuldop ervan zit vlak naast het balhoofd. Wip je het zadel van de motor dan kan je meteen bij de batterij en ook de luchtfilter vervangen gaat als een fluitje van een cent. Deze motor verloochent dus beslist zijn afkomst niet; rallymotoren hebben in verband met veelvuldige inspecties tijdens de races gemakkelijk toegankelijke componenten nodig, en dat is natuurlijk ook voor de doorsnee motorrijder mooi meegenomen. In dezelfde geest is ook de dashboardpartij opgevat. Die staat hoog geplaatst en dus pertinent in het zicht van de piloot. Tussen de balhoofdpartij en de tellers is er bovendien een relatief grote open ruimte. Dé uitgelezen plaats om een navigatiesysteem te monteren, lijkt ons zo. Met een beetje handigheid zal het lijken of dat systeem er door de fabriek zelf is opgezet.
En dan de motor. Dat is een oude bekende, want Yamaha gebruikte deze vloeistofgekoelde ééncilinder viertakt reeds in verschillende andere motoren. We denken daarbij aan de XT660R, de XT660X en niet te vergeten de MT-03. Bovendien is deze motor de jongste telg van een lang geslacht van ééncilinder motoren dat Yamaha door de jaren heen steeds verder heeft doorontwikkeld. En laat net die krachtbronnen een reputatie hebben om absoluut en onder alle omstandigheden bulletproof te zijn; weet je meteen dat je met de motor van de XT660Z - die natuurlijk ook in races is ingezet - geen vodden moet verwachten op gebied van betrouwbaarheid. Betrouwbaar zijn is echter één ding; aangename rijeigenschappen bezitten, hoort daar niet als vanzelfsprekend bij. Toch slaagt de Yamaha-krachtbron erin om die twee eigenschappen in zich te dragen. De motor start vlekkeloos, zowel koud als warm, geeft nauwelijks bewegingen door aan het rijwielgedeelte en heeft een manier om zijn krachten af te geven die gewoonweg om te zoenen is.
Vanaf 2.000 toeren is er vermogen genoeg om vlot van leer te trekken en vanaf dat punt trekt de krachtbron netjes lineair aan het koord tot het moment dat ze bij pakweg 7.500 toeren tegen de toerenbegrenzer aanloopt. Je zal echter in de praktijk enkel maar de motor zover doortrekken indien je letterlijk alles uit de kast wilt halen. Op het gevoel rijdend schakel je veeleer op in de buurt van de 5.000 toeren en dat is niet echt verwonderlijk; 500 toeren later bereikt de mono zijn maximum vermogen van 58 Newtonmeter en bij 6.000 toeren is het maximum vermogen van 48 pk een feit. Ja, inderdaad, deze motor heeft "slechts" 48 pk aan boord, maar wat je daarmee kunt doen, spreekt echt wel tot de verbeelding. Een potje scheuren op kronkelende weggetjes? Zowel de motor als het rijwielgedeelte kunnen zich daar volledig in vinden. Over de snelweg kilometers vreten? Tegen een kruissnelheid van pakweg 140 kilometer per uur heeft de Ténéré daar helemaal niets op tegen. Trouwens, een wandelingetje door de stad, of waarom niet door de natuur, slaat hij ook nooit ofte nimmer af. De perfect werkende versnellingsbak en koppeling staan daar garant voor. Van een allround motor gesproken!
Komt daarbij dat je het heel lang kunt uithouden in zijn zadel. De zitbank is namelijk heel goed vormgegeven en biedt zelfs tijdens lange ritten een opmerkelijke hoeveelheid comfort. En dat zowel voor de bestuurder als de duo; we hebben het al op zelfs uitgesproken tourmotoren anders mogen ervaren. Bovendien heeft de XT660Z een echt wel indrukwekkende actieradius. Met een beetje goede wil moet het mogelijk zijn ongeveer 400 kilometer ver te rijden zonder droog te vallen. Ook mooi om weten: naast het duozadel zitten twee ruim bemeten handgrepen die natuurlijk ook een prima mogelijkheid bieden om er bagage aan vast te maken.
Van bagage gesproken; Yamaha heeft een kofferset die de motor een stouwcapaciteit bezorgt van zo maar eventjes 90 liter. Zowel de topkoffer als de twee laterale koffers hebben namelijk een inhoud van 30 liter. Mooi is dat die koffers van binnentassen kunnen worden voorzien. Over de verhoogde ruit hebben we het al gehad en een aluminium carterbeschermer zal er zorg voor dragen dat zware steenslag of een uitstekende rots het carter niet komt te penetreren. Voor een meer sportieve stem zorgt een optionele Akrapovic-uitlaatdemper. Handig zijn ook de optionele handprotectoren en de middenbok, maar van deze laatste vinden we dat die standaard op de motor mocht zitten. Zeker op een motor als de Ténéré, die ook zware werkomstandigheden alles behalve schuwt, is het zaak de ketting te onderhouden. En dat kan onderweg naar één of andere verre bestemming alleen maar indien je de motor op zijn middenbok kunt zetten.
Samengevat kunnen we stellen dat de XT660Z Ténéré ons zeer aangenaam heeft verrast en dat over de gehele lijn. Met deze motor is het heel goed mogelijk om er dagelijks mee in het verkeer te duiken, er recreatieve tochten mee te maken én een wereldreis mee te ondernemen, gebruik makend van niet altijd verharde wegen. Met andere woorden; de Ténéré is een échte motor en niet alleen naar te kijken, maar om er ook daadwerkelijk mee te rijden. En dat allemaal op een comfortabele manier. Een verademing in deze megalomane tijden. Neen, motoren die dat allemaal in zich hebben, kom je maar weinig tegen en zeker niet voor de prijs van 8.190 euro… Voor 2011 brengt Yamaha naast de gewone uitvoering van dit model een versie uit die voorzien zal zijn van een uitschakelbaar ABS. De prijs van dat model is vooralsnog niet bekend. Technische gegevens: Motor: Type: viertakt ééncilinder, enkele bovenliggende nokkenas, vierklepskop Koeling: vloeistof Cilinderinhoud: 660 cc Boring en slag: 100 x 84 mm Max. vermogen: 48 pk @ 6.000 o.p.m. Max. koppel: 58 Nm @ 5.500 o.p.m. Versnellingsbak: 5 verhoudingen Koppeling: natte, meervoudige platenkoppeling Eindoverbrenging: tandwielen en ketting Rijwielgedeelte: Frame: stalen buizenframe Voorvork: telescopische vork, veerweg 210 mm, regelbaar op veervoorspanning Achtervering: monoshock, veerweg 200 mm, regelbare veervoorspanning Remmen: voor dubbele schijfrem 298 mm, achter enkele schijfrem 245 mm Banden: voor 90/90-21, achter 130/80-70 Maten en gewichten: Lengte: 2.260 mm Breedte: 895 mm Hoogte: 1.500 mm Zithoogte: 895 mm Grondspeling: 260 mm Rijklaar gewicht: 206 kg Tankinhoud: 23 l Prijs: 8.190 euro Invoerder: www.yamaha.be